Авлигатай тэмцэх газар “Албан тушаалтны хөрөнгө, орлогод иргэдийн хяналтыг нэмэгдүүлэх, ХОМ-ийн маягтыг боловсронгуй болгох нь” сэдэвт хэлэлцүүлгийг өнөөдөр “Блю скай” төвийн хурлын танхимд зохион байгууллаа.

Уг арга хэмжээний үеэр албан тушаалтны хөрөнгө, орлогод иргэдийн хяналтыг хэрхэн нэмэгдүүлэх, дан ганц орлого, хөрөнгийг бүртгэхээс гадна зарлагын асуудлыг хэрхэн тусгах, олон улсад төрийн албан хаагчдын хөрөнгө, орлогыг хэрхэн бүртгэж, хянадаг, манай улсад ХОМ-ийг хянан шалгахад гарч байгаа хүндрэл бэрхшээл, тулгамдаж байгаа асуудал, хэрэгцээ шаардлагын талаар хэлэлцэв. Хэлэлцүүлэгт төрийн байгууллага, иргэний нийгэм, төрийн бус байгууллага, иргэдийн төлөөлөл оролцож, албан тушаалтны хөрөнгө, орлогод тавих иргэдийн хяналтыг нэмэгдүүлэх, мэдүүлгийн маягтыг улам боловсронгуй болгохоор саналаа гаргаж нэгтгэлээ.

Авлигын эсрэг хууль тогтоомжид зааснаар нийтийн албан тушаалтан нь өөрийн болон гэр бүлийн гишүүдийн орлого, хөрөнгийг үнэн зөв мэдүүлэх үүрэгтэй. Авлигатай тэмцэх газраас албан тушаалтнууд нь тухайн орлого, хөрөнгийг хууль ёсны дагуу олсон эсэх, хөрөнгийн эх үүсвэрийг нягтлан үзэхээс гадна өөрийн болон гэр бүлийн гишүүний өмчлөлд бүртгэлтэй эд хөрөнгийн орлогын эх үүсвэрийг нягтлах замаар нуугдмал эд хөрөнгө, хууль бус орлогыг илрүүлэхэд анхааран ажиллаж байгаа боловч хянан шалгах үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэхэд зарим томоохон хүндрэл, бэрхшээл учирсаар байна.

Тухайлбал, ХОМ-ийн хяналт шалгалтын хүрээнд албан тушаалтан, түүний хамаарал бүхий этгээдүүдийн банкны данс, гүйлгээтэй холбоотой мэдээллийг гаргуулан авах боломжийг хуульчлан тогтоогоогүй нь албан тушаалтны үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжих зөрчил, нуугдмал хөрөнгийг илрүүлэх ажиллагаанд томоохон бэрхшээл учруулж байгаа ба тухайн албан тушаалтны өөрийн гаргаж өгч буй мэдээллээр хязгаарлагдах, хяналт шалгалтын үйл ажиллагаанд шаардлагатай нотолгоог бүрэн цуглуулах, хугацаа алдах зэргээр хяналт шалгалтын үйл ажиллагаанд  хүндрэл учирч байна.

Өмнө нь зөвхөн төрийн өндөр албан тушаалтнуудын ХОМ-ийг олон нийтэд мэдээлдэг байсан бол мэдүүлгийн цахим системийн үйл ажиллагааг сайжруулсантай холбоотойгоор 2018 онд нийт 35700, 2019 онд нийт 36800 орчим мэдүүлэг гаргагчийн ХОМ-ийн хураангуйг АТГ-ын цахим мэдээллийн сүлжээнд байршуулсан. Мэдүүлгийг нээлттэй, ил тод байршуулж иргэдийн хяналтад ийнхүү өгч байгаа нь авлига, ашиг сонирхлын зөрчил, авлигын гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх чухал үйл ажиллагаа юм. Нөгөө талаас ХОМ гаргах нь нийтийн албан тушаалтны шударга ажиллаж байгаа гэдгээ олон нийтэд нээлттэй харуулах баталгаа нь болдог билээ.

Хэлэлцүүлгийн үеэр иргэний нийгэм, ТББ-ын төлөөллөөс нэлээд олон асуудлыг хөндөж улмаар цаашид авлигатай тэмцэх, соён гэгээрүүлэх чиглэлээр зайлшгүй хамтран ажиллах, ялангуяа орон нутгийн худалдан авалт, төсөв, санхүү, хүний нөөцийн томилогооны асуудал дээр судалгаа харьцуулалт хийж, эрсдэл бүхий салбар, байгууллагад хамтран хяналт тавьж ажиллах, иргэдийн идэвх санаачилгыг нэмэгдүүлэх, дээшлүүлэх чиглэлээр илүү өргөн хүрээнд далайцтай ахиц дэвшил гарсан асуудлыг гаргаж тавих талаар санал дэвшүүлж байв.

Цаашлаад авлигын эсрэг хууль тогтоомжид өөрчлөлт оруулах, мэдүүлэг гаргагчийн банкны данс, гүйлгээтэй холбоотой мэдээлэл, лавлагааг гаргуулах авах эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх, албан тушаалтны үүрэг хариуцлагыг дээшлүүлэх, зөрчил гаргасан бол хатуу хариуцлага тооцуулдаг байх, орлогоос гадна зарлагын асуудлыг тусгах, албан тушаалтны ХОМ-ийг хураангуй мэдээлж байгаа асуудлыг илүү ойлгомжтой болгож цэгцлэх, иргэд харж хяналт тавихаас гадна харьцуулсан судалгаа хийдэг, дүн шинжилгээ хийж болохоор дэлгэрэнгүй мэдээллийг оруулж байх, хөрөнгө орлогын мэдүүлэгтэй холбоотой зөрчил гаргасан албан тушаалтны талаарх мэдээллийг олон нийтэд хүргэхээс илүү үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн албан тушаалтны орлого, хөрөнгийг улсын орлогод хураах, энэ талаарх асуудлыг олон нийтэд тухай бүр хүргэх, улс төрийн албан тушаалтнуудад тавих хариуцлагын асуудал, улс төрийн намын санхүүжилтийн асуудал зэрэг авлига, ашиг сонирхлын зөрчлийн асуудлаар иргэд олон нийтэд мэдээлж байх, хамтарсан хяналтыг хэрэгжүүлэх зэрэг санал, хүсэлтийг дэвшүүллээ.